In januari 2017 hield de politie de zoon en diens vrouw aan en toen werd ook pas bekend gemaakt dat de 80-jarige Maria Esselaar door een misdrijf om het leven was gekomen.
Op 12 juni 2016 twitterde de politie nog: 'Vanmorgen lichaam van vrouw aangetroffen in woning #Kastanjeplein. Ivm verdachte omstandigheden politieonderzoek gestart.' Ze was die dag iets voor 6.30 uur gevonden.
Maria Esselaar was weduwe van Edward Willms, wiens vader - een politieagent uit Den Helder - begin 1940 in het pand op het Kastanjeplein kwam wonen. Zijn zoon Edward begon er in 1958 een loodgietersbedrijf.
Een dag na de arrestatie van de twee in januari 2017 bracht De Telegraaf de aanleiding tot de moord: een geschil tussen de vier (later drie) zoons van het over de aanstaande erfenis.
Haar echtgenoot - loodgieter Edward - had namelijk een aanzienlijke vastgoedportefeuille opgebouwd en de vrouw was dementerende. Kennelijk ging het een van de zoons - Johannes Fredericus Franciscus W. (uit 1962) - niet snel genoeg. In ieder geval werden hij en zijn vriendin Suzanne opgepakt en werd een grote som gelds in beslag genomen. Hans zou zijn moeder ertoe hebben gebracht haar testament in zijn voordeel en ten koste van de andere zoons te wijzigen.
In februari 2017 bracht De Telegraaf meer bijzonderheden.
Maria Esselaar woonde al niet meer op het Kastanjeplein, maar in een verzorgingstehuis in Hilversum - en naar haar tevredenheid. Haar zoon Hans woonde om de hoek in de Tweede Oosterparkstraat. Tegen haar zin haalde hij haar terug naar Amsterdam, naar het Kastanjeplein. Buren hoorden de vrouw af en toe door de brievenbus roepen: 'Laat me eruit.'
Kennelijk was dat voor die buren geen reden iets te doen.
Haar twee andere kinderen hadden intussen de rechter gevraagd te beoordelen of er wel sprake van vrije wil was toen de vrouw haar testament ten gunste van Hans veranderde of dat ze wilsonbekwaam was.
Op 10 juni 2016 viel bij de betrokkenen een brief op de mat met de datum van de eerste zitting. Een dag later werd Maria Esselaar dood aangetroffen. Hans en Suzanne gingen vrijwel meteen op een dure vakantie. Met hun twee kinderen en met deze boot:
Ook aan de overige foto's te zien hebben ze genoten.
Tijdens een zitting bleek dat de politie de telefoon van de zoon had afgeluisterd - en die taps lijken in ieder geval Hans de das om te doen. In een gesprek met een vriend, zei hij: 'Ik heb haar vermoord.' Volgens zijn advocaat gekscherend.
Dan waren de volgende opmerkingen kennelijk ook gekscherend: 'Als we niet bekennen, weten ze niet wie het heeft gedaan en kunnen ze ons ook niet veroordelen.'
Ook liet hij zijn vreugde blijken over het feit dat zijn moeder was gecremeerd. Daardoor waren vingerafdrukken bij haar mond niet meer te vinden.
Allemaal gekscherend.
In de tegenaanval stelde de advocaat dat 'het slachtoffer tegen de notaris (had) gezegd dat de andere zoons onterfd moesten worden, omdat zij haar hadden ontvoerd en beroofd. Ze had een rechtszaak tegen hen aangespannen om haar spullen terug te krijgen.'
Met andere woorden: Hans had juist geen motief, hij hoefde die rechtszaak maar af te wachten. Of ze werkelijk een rechtszaak tegen haar andere zoons had aangespannen, is onduidelijk.
Het Openbaar Ministerie eiste 16 jaar voor zoon Hans en ook 16 jaar voor zijn vrouw Suzanne.
Pas tijdens de zitting bleek dat de politie een pil in de mond van het slachtoffer had gevonden, oxycodon: een pijnstiller. Ze had er al een dodelijke hoeveelheid van binnengekregen. Vermoedelijk werd ze daarna met een kussen verstikt.
De rechtbank veroordeelde beiden tot 10 jaar voor doodslag.
In hoger beroep kreeg Hans een hogere straf: 15 jaar en 9 maanden. Het hof had 16 jaar willen opleggen, maar omdat de zaak te lang had geduurd kreeg hij drie maanden korting.
Suzanne werd daarentegen vrijgesproken. Het hof achtte niet bewezen dat zij een bijdrage had geleverd.
De Hoge Raad bevestigde in december 2020 het vonnis van het gerechtshof.
De volgende moord dat jaar in Amsterdam vond nog geen drie weken later plaats op nog geen vijftig meter afstand: de moord op Romano Oxford.
